Τίτλος: "Black Swan"
Σκηνοθέτης: Darren Aronofsky
Είδος: Ψυχολογικό θρίλερ
Παραγωγή: 2010
Λίγα λόγια για το έργο:
Ποιος μπορεί να είναι ένας Λευκός Κύκνος; Ποιος μπορεί να είναι ένας Μαύρος Κύκνος; Πολικότητα… Τελειότητα… Εκ-πλήρωση.
Μουσική, κίνηση και χορός είναι μερικά από τα βασικά συστατικά στοιχεία που συνθέτουν τη ζωή και τη παράσταση που έχουμε έρθει να αποδώσουμε σε αυτόν τον κόσμο. Πόσο καλά, όμως, χορεύει ο καθένας μας τη δική του παράσταση; Πόσο πιστά αποδίδουμε αυτό για το οποίο φτιαχτήκαμε; Και τέλος, πόσοι από εμάς είναι διατεθειμένοι να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους; Και με ποιο τίμημα; Άλλωστε, η ίδια η λέξη «εκπλήρωση» ενέχει την έννοια του πληρώματος αλλά και της πληρωμής…
Ο Darren Aronofsky, ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες των τελευταίων ετών και όχι μόνο (“π”, “Requiem for a Dream”, “The Fountain”, “The Wrestler”) υπογράφει ένα έξοχο film μέσω του οποίου, ως άλλος «σκαπανέας», εισχωρεί με ακρίβεια τεχνικής μπαλέτου στο σκοτεινό άδυτο της βαθύτερης μας ύπαρξης, προσεγγίζοντας πτυχές του εαυτού που οι περισσότεροι αποφεύγουν.
Η εικοσιοκτάχρονη Νίνα επιλέγεται για να ερμηνεύσει τον λευκό και τον μαύρο κύκνο στην κλασσική παράσταση μπαλέτου «Η λίμνη των κύκνων». Ο Τόμας, καλλιτεχνικός διευθυντής του μπαλέτου, την προτρέπει να ασχοληθεί κυρίως με τον ρόλο του μαύρου κύκνου με τον οποίο αντιμετωπίζει και τη μεγαλύτερη δυσκολία, όταν περίεργα και ανεξήγητα σημάδια κάνουν την εμφάνιση τους στο σώμα της. Η Λίλι, μία από τις κοπέλες του θιάσου, εμφανίζεται στο προσκήνιο καθώς γίνεται η αφορμή για να «ξεστρατίσει» η Νίνα από τα γνωστά μονοπάτια της καθημερινότητας, ενώ παράλληλα την ανταγωνίζεται για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Κύκνου.
Η ταινία κινείται σε δύο επίπεδα. Το ένα είναι αυτό της προσωπικής ζωής της πρωταγωνίστριας και το άλλο αυτό της επικείμενης παράστασης χορού. Στην πορεία, βέβαια, αποδεικνύεται ότι αυτά τα δύο επίπεδα όχι μόνο αλληλο-εμπλέκονται, αλλά αποτελούν το ίδιο και το αυτό επίπεδο…
Η πρωταγωνίστρια καλείται να παίξει τη βασίλισσα των κύκνων γιατί είναι ήδη ένας λευκός κύκνος. Στην καθημερινή της ζωή, η μητέρα της αλλά και το ίδιο το σύστημα, ως άλλοι κακοί «Μάγοι» (παραλληλισμός με τον κακό μάγο στην «Λίμνη των Κύκνων»), την έχουν φυλακίσει σε συγκεκριμένο ρόλο και πρόγραμμα – κάτι που όλοι οι άνθρωποι βιώνουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Ο χορός αποτελεί για τη Νίνα την εξωτερική έκφραση του λευκού κύκνου που η ίδια βιώνει στην καθημερινή της ζωή. Η τελειότητα όμως, ως ύψιστος στόχος κάθε χορεύτριας, προϋποθέτει πάντα ένα αντίτιμο. Και το αντίτιμο αυτό, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι άλλο από τον μαύρο κύκνο που η ίδια καλείται να ενσαρκώσει επιτυχώς.
Τι συμβαίνει όμως, όταν έρθεις σε επαφή με τη σκοτεινή σου πλευρά; - αναρωτιέται παιχνιδιάρικα ο σκηνοθέτης.
Τρεις όψεις του σκοταδιού κάνουν τότε την εμφάνισή τους. Μία εσωτερική, μία εξωτερική και μια ψευδής. Ένα ασύλληπτα εσωτερικό σκοτάδι του οποίου την ύπαρξη μπορούμε μόνο να υποθέσουμε, η εξωτερική του έκφραση, και μια ψευδεπίγραφη απομίμησή του.
Τα δύο πρώτα είναι πραγματικά στο βαθμό που γίνονται αντιληπτά από εμπειρίες έντονων ή ακραίων ψυχικών συγκρούσεων ενώ το τελευταίο, δεν είναι τίποτα άλλο από την έκπτωτη απομίμηση που προβάλλει το matrix υπό μορφή βαπτισμένων κακών, αποδιοπομπαίων τράγων και διαφόρων τεράτων, στο πρόσωπο των οποίων ξορκίζεται η καταπιεσμένη και ανεκπλήρωτη σεξουαλικότητα. [Κοινώς ό,τι δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε, βρίσκουμε κάτι ή κάποιον βολικό «κακό» προκειμένου να του το φορτώσουμε.]
Στην ταινία, λοιπόν, εναλλάσσεται το πραγματικό με το ψευδές, θίγοντας τη διαταραγμένη πλευρά της πραγματικότητας και τον κρυφό κλονισμό που καιροφυλακτεί πίσω από τον μανδύα των φαινομένων. Οι ήρωες του Aronofsky - όπως μπορούμε να διακρίνουμε σχεδόν σε όλες του τις ταινίες - είναι αλυσοδεμένοι όμηροι της αποτρόπαιης όψης της ματαιοδοξίας τους πριν την αναπόφευκτη κατάρρευση.
Το μπαλέτο «Η λίμνη των Κύκνων» είναι ένα έργο που αφορά, με βάση τη παρούσα προσέγγιση, το θέμα της πολικότητας (ή… πόλωσης), τον δυϊσμό και τις ψευδαισθήσεις που οι καταστάσεις αυτές φέρουν. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από την «ανακύκλωση» εάν δεν γνωρίσεις το πολικό σου αντίθετο. Δεν μπορείς να αποδράσεις στη λεγόμενη «τελειότητα» εάν δεν πολεμήσεις τον πραγματικό «δαίμονα» που είναι μόνο μέσα σου.
Ο δημιουργός του έργου όμως, επιμένοντας να σκάβει ακόμη πιο βαθειά, μας ειρωνεύεται στο τέλος και μας ρωτά: μήπως η τελειότητα είναι ευχή και κατάρα ταυτόχρονα; Ευχή γιατί αποτελεί την ύψιστη μορφή έκφρασης, και κατάρα γιατί είναι απόρροια της ματαιοδοξίας μας;
Το σύμπαν του Aronofsky είναι ένα σύμπαν ειρωνικό, τόσο για την τραγικότητα όσο και για την σαγήνη που συνοδεύει την Τέχνη της Παραπλάνησης.
Φυσικά δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα για το έξοχο casting, την εξαιρετική σκηνοθεσία, την προσεγμένη χρήση των εφέ.
Ένα ακόμη μικρό διαμάντι!
Βασίλης Μαθιουδάκης / oneirocosmos.gr ©
ΔΕΙΤΕ ΤΟ TRAILER:
