Η συλλογή σπόρων είναι μια ευχάριστη και δημιουργική διαδικασία. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να το κάνεις αυτό. Παρακάτω θα βρείτε κάποιους από αυτούς καθώς και βασικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν στην προσπάθεια σας να διατηρήσετε τις αγαπημένες σας ποικιλίες!
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Συλλέγουμε σπόρο από τα πιο αντιπροσωπευτικά φυτά της ποικιλίας, τα πιο καλαίσθητα, υγιή και τα πιο παραγωγικά, τα οποία είναι καλό να τα σημαδεύουμε με μια κορδέλα ◊ Προσπαθούμε να συλλέγουμε σπόρο από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό φυτών μιας ποικιλίας (τουλάχιστον 6-12) και περισσότερα στάδια παραγωγής (αρχή, μέση, τέλος καρποφορίας). Έτσι έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να διατηρήσουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας! ◊ Βασικό είναι όταν σπέρνουμε μια ποικιλία να κρατάμε στην άκρη μια μικρή ποσότητα από το σπόρο για την περίπτωση που η καλλιέργεια μας καταστραφεί για οποιονδήποτε λόγο.
Ντομάτα
Συλλέγουμε τις ντομάτες όταν είναι πολύ ώριμες ● Κατόπιν, τις κόβουμε οριζόντια και τις στύβουμε πάνω από ένα σουρωτήρι, για να πέσουν μόνο οι σπόροι ● Πλένουμε με άφθονο νερό τους σπόρους μέσα στο σουρωτήρι, ανακατεύοντας με το χέρι μας ● Κατόπιν βάζουμε τους σπόρους σε ένα δοχείο με νερό και απομακρύνουμε ότι επιπλέει (ακατάλληλοι σπόροι, υπολείμματα σάρκας, φλούδας, κλπ.) ● Στραγγίζουμε τους σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα για να ξεραθούν.
Διαβάστε: πως κρατάμε σπόρο ντομάτας.
ΝΤΟΜΑΤΑ – ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΠΟΡΩΝ
Αγγούρι
Διαλέγουμε υγιή φυτά και σημαδεύουμε χαράζοντας ελαφρά ένα Χ με μαχαίρι τον 2ο ή 3ο καρπό ● Φροντίζουμε να κόβουμε τους επόμενους καρπούς όταν είναι πολύ μικροί ● Όταν ο καρπός γίνει κίτρινος και σκληρός και σταματήσει να μεγαλώνει, τον αφήνουμε άλλες δέκα μέρες πάνω στο φυτό και μετά τον κόβουμε ● Κόβουμε κατά μήκος προσεκτικά, να μην τραυματίσουμε τους σπόρους● Κάτω από μια βρύση, πιέζουμε τους σπόρους με τα δάχτυλά μας και με τη βοήθεια του νερού, προκειμένου να ξεκολλήσουν από τη σάρκα και να πέσουν σε ένα σουρωτήρι ● Πλένουμε καλά τους σπόρους και απομακρύνουμε τυχόν υπολείμματα ● Στραγγίζουμε τους σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα για να ξεραθούν.
Διαβάστε: πως παίρνουμε το σπόρο αγγουριού.
ΑΓΓΟΥΡΙ – ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΠΟΡΩΝ
Καρπούζι
Διαλέγουμε τους πιο ωραίους και μεγάλους καρπούς από υγιή φυτά και τους σημαδεύουμε χαράζοντας επιφανειακά ένα Χ. ● Συλλέγουμε τους καρπούς όταν έχουν ωριμάσουν πολύ καλά. Τα καρπούζια είναι ώριμα όταν ξεραθεί το φύλλο και ο έλικας που βρίσκονται στην άκρη του μίσχου τους. ● Αφαιρούμε τους σπόρους από τους καρπούς και τους πλένουμε καλά. ● Τους βάζουμε μέσα σε ένα μπολ και το γεμίζουμε με νερό. Οι ώριμοι σπόροι θα κάτσουν στον πάτο του μπολ, οι κούφιοι σπόροι θα ανεβούν στην επιφάνεια. ● Αδειάζουμε το νερό με τους κούφιους σπόρους. ● Τους σπόρους που είναι στον πάτο τους στραγγίζουμε και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα για να ξεραθούν.
Πεπόνι
Για να πάρουμε σπόρους πεπονιού. Παίρνουμε ένα ώριμο πεπόνι το κόβουμε στη μέση και τους σπόρους του τους αδειάζουμε σε ένα μπολ. ● Ξεκολλάμε τους σπόρους από τη σάρκα του πεπονιού και γεμίζουμε με νερό το μπολ. Μεταφέρουμε το νερό με τους σπόρους μέσα σε ένα γυάλινο βάζο. Όλοι οι σπόροι του πεπονιού θα ανεβούν στην επιφάνεια του νερού. ● Αφήνουμε τους σπόρους μέσα στο νερό για 24 ώρες. Μέσα στις επόμενες ώρες βλέπουμε τους ώριμους σπόρους να κάθονται στον πάτο του βάζου. Σε 24 ώρες θα γίνει ο διαχωρισμός των ώριμων σπόρων που θα κάτσουν στον πάτο και οι κούφιοι σπόροι που θα μείνουν στην επιφάνεια. ● Αδειάζουμε προσεκτικά το νερό αφαιρώντας τους κούφιους σπόρους από την επιφάνεια του νερού. ● Τους ώριμους σπόρους του ρίχνουμε σε ένα στραγγιστήρι όπου τους πλένουμε για μια φορά ακόμη. ● Μετά τους βάζουμε πάνω σε μια λαδόκολλα και τους αφήνουμε για μια εβδομάδα σε σκιά για να στεγνώσουν. ● Αφού στεγνώσουν τους τοποθετούμε σε γυάλινο βάζο και γράφουμε τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας και την χρονιά. Τους αποθηκεύουμε σε χώρο με χαμηλή υγρασία και θερμοκρασία.
Πιπεριά
Διαλέγουμε υγιή φυτά και σημαδεύουμε με κορδέλα τον 2ο ή 3ο καρπό (ένα καρπό σε κάθε φυτό) ● Αφήνουμε να ωριμάσουν πολύ, έως ότου κοκκινίσουν και ζαρώσουν ● Παράλληλα φροντίζουμε να κόβουμε όλους τους υπόλοιπους καρπούς που παράγει το φυτό, πριν ωριμάσουν εντελώς ● Στη συνέχεια ανοίγουμε τους καρπούς και ξεχωρίζουμε τους σπόρους με τα δάχτυλα ● Τέλος τους απλώνουμε σε λαδόκολλα για να στεγνώσουν ● ΠΡΟΣΟΧΗ: Φοράμε πάντα γάντια όταν παίρνουμε τους σπόρους από καυτερή πιπεριά!
Κολοκυθάκι
Διαλέγουμε υγιή φυτά και σημαδεύουμε χαράζοντας ελαφρά ένα Χ με μαχαίρι τον 2ο ή 3ο καρπό ● Φροντίζουμε να κόβουμε τους επόμενους καρπούς όταν είναι πολύ μικροί ● Όταν ο καρπός γίνει κίτρινος και σκληρός και σταματήσει να μεγαλώνει, τον αφήνουμε άλλες δέκα μέρες πάνω στο φυτό και μετά τον κόβουμε ● Κόβουμε κατά μήκος προσεκτικά, να μην τραυματίσουμε τους σπόρους● Κάτω από μια βρύση, πιέζουμε τους σπόρους με τα δάχτυλά μας και με τη βοήθεια του νερού, προκειμένου να ξεκολλήσουν από τη σάρκα και να πέσουν σε ένα σουρωτήρι ● Πλένουμε καλά τους σπόρους και απομακρύνουμε τυχόν υπολείμματα ● Στραγγίζουμε τους σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα για να ξεραθούν ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τις μεγάλες κολοκύθες δεν ισχύουν τα παραπάνω. Τις αφήνουμε να ωριμάσουν όλες πάνω στο φυτό και όταν τις κόψουμε για φαγητό, μπορούμε να κρατήσουμε το σπόρο τους.
Μελιτζάνα
Διαλέγουμε υγιή φυτά και σημαδεύουμε με κορδέλα τον 2οή 3ο καρπό (ένα καρπό σε κάθε φυτό). ● Αφήνουμε τον καρπό αυτόν να ωριμάσει τελείως, ώσπου να γίνει κίτρινος και σκληρός. ● Παράλληλα φροντίζουμε να κόβουμε όλους τους υπόλοιπους καρπούς που παράγει το φυτό, πριν ωριμάσουν εντελώς. ● Χαράζουμε ελαφρά με το μαχαίρι σε τρεις μεριές τον καρπό, για να σαπίσει. ● Αφού αρχίσει να σαπίζει κόβουμε τους καρπούς από το φυτό και τους τεμαχίζουμε μέσα σε ένα κουβά με νερό. ● Τρίβουμε με τα χέρια μας τα κομμάτια της μελιτζάνας. Οι ώριμοι σπόροι θα πέσουν στον πάτο του κουβά. Η σάρκα της μελιτζάνας θα ανεβεί στην επιφάνεια του κουβά. ● Αδειάζουμε προσεκτικά το νερό του κουβά, για να φύγει η σάρκα της μελιτζάνας και οι κούφιοι σπόροι. ● Γεμίζουμε και αδειάζουμε τον κουβά με νερό και απομακρύνουμε ότι επιπλέει (ακατάλληλοι σπόροι, υπολείμματα σάρκας, φλούδας, κλπ.) ● Στραγγίζουμε τους σπόρους και τους απλώνουμε σε λαδόκολλα στον ίσκιο για να ξεραθούν ● ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση πολλής υγρασίας και ζέστης, οι σπόροι κινδυνεύουν να φυτρώσουν και χρειάζεται να υποβοηθήσουμε και να επισπεύσουμε την διαδικασία ξήρανσης (π.χ. με έναν ανεμιστήρα).
Φασόλι, αρακάς, κουκί
Διαλέγουμε τα πιο εύρωστα φυτά και αφήνουμε τον 2ο ή 3ο καρπό αμάζευτο σε κάθε φυτό ● Συλλέγουμε τους υπόλοιπους καρπούς αν θέλουμε ● Αφήνουμε το φυτό να ξεραθεί εντελώς ● Παίρνουμε τους ξερούς καρπούς και αφαιρούμε το σπόρο.
Μαρούλι, ραδίκι, αντίδι, καρότο, άνηθος, μαϊντανός, σέλινο, ρόκα, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι, ρεπάνι
Αφήνουμε τα φυτά που επιλέξαμε για σπόρο, να ανθίσουν και να σποριάσουν ●Σε περιοχές με βαρύ χειμώνα, όταν πρόκειται για λαχανικά που δίνουν σπόρο τον δεύτερο χρόνο, μπορούμε να μεταφυτεύσουμε τα φυτά και να τα αποθηκεύσουμε για να «ξεχειμωνιάσουν». Αφού τα βάλουμε σε ένα τελάρο και τα καλύψουμε με άμμο, τα τοποθετούμε σε μέρος ασφαλές από τον παγετό και νωρίς την άνοιξη τα φυτεύουμε στις νέες τους θέσεις για να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους ● Όταν οι περισσότεροι σπόροι είναι ώριμοι, κόβουμε τις κορυφές των φυτών και τις κρεμάμε ανάποδα σε ξηρό μέρος με ένα ταψί από κάτω, για να πέφτουν οι σπόροι ● Αργότερα τινάζουμε και τους υπόλοιπους σπόρους που δεν έχουν πέσει μόνοι τους και κοσκινίζουμε για να μείνει ο σπόρος καθαρός.
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ – ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΑΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΚΙΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΑΕΡΙΖΟΜΕΝΟ ΜΕΡΟΣ! Τους μεγάλους σπόρους, καλό θα ήταν να τους ανακατεύουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα για καλύτερο αερισμό ◊ Οι σπόροι μπορούν να αποθηκευτούν με ασφάλεια ΜΟΝΟ όταν είναι εντελώς ξεροί (πρακτικά, αυτό σημαίνει για τους μικρούς, μακρόστενους σπόρους να σπάνε όταν τους λυγίζουμε και για τους μεγάλους σπόρους να θρυμματίζονται όταν τους χτυπάμε με ένα σφυρί και όχι να λιώνουν) ◊ Μπορούμε να τους συσκευάσουμε σε χάρτινα ή υφασμάτινα σακουλάκια, είτε σε γυάλινα βαζάκια. Σε κάθε περίπτωση τους προφυλάσσουμε από προσβολές τρωκτικών και εντόμων ◊ Βάζουμε ετικέτα με πληροφορίες για το είδος και το σπόρο, σε κάθε συσκευασία (όνομα ποικιλίας, ημερομηνία συγκομιδής, χαρακτηριστικά του φυτού, προέλευση του σπόρου κλπ.) ◊ Οι σπόροι διατηρούνται σε καθαρό, σκιερό, δροσερό και ξηρό μέρος για 3-5 χρόνια κατά μέσο όρο. Προσοχή θέλει σε ορισμένα είδη που έχουν διάρκεια ζωής πολύ μικρότερη (πχ μαϊντανός: 1 χρόνο!).
Μπορείτε να υποστηρίξετε οικονομικά τις δράσεις του Πελίτι με κατάθεση στην τράπεζα Πειραιώς:
Αριθμός λογαριασμού: 6198-040030-332
IBAN: GR10 0171 1960 0061 9804 0030 332
SWIFT-BIC: PIRBGRAA
Δικαιούχος: Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι
ΠΗΓΗ:
https://peliti.gr/pos-na-kratisoume-tous-dikous-mas-sporous/
